Seminar ‘School als sleutel tot een gezonde leefstijl en het verkleinen van gezondheidsverschillen?’

Op het CEPHIR seminar van 13 maart 2025 werden recente onderzoeken en praktijkvoorbeelden over een gezonde leefstijl bij kinderen uitgelicht. Belangrijke vragen waren: Wat is de specifieke rol die scholen kunnen hebben? Welke interventies kunnen scholen bieden? Zijn scholen de sleutel/oplossing om kinderen bij te brengen over gezonde leefstijl en gezonde keuzes op lange termijn? Zo niet, wat zijn naast scholen nog invloedrijke plekken? Kunnen scholen hiermee ook gezondheidsverschillen verkleinen? Hoe heeft dit invloed op beleid?

Wilma Jansen (Gemeente Rotterdam) heette iedereen welkom en opende met een kort overzicht van wat er al bekend is uit literatuur over schoolinterventies voor obesitaspreventie waaruit blijkt dat het nog niet zo makkelijk is om gedrag duurzaam te veranderen, met name bij de oudere leerlingen op de middelbare school. Dit was een thema dat nog vaker terugkwam tijdens het seminar.

Dorien Beeres (afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg, Erasmus MC) deelde de bevindingen van het Gezonde Schoolontbijt project. Uit het project bleek dat schoolontbijt aanbieden op scholen niet alleen leidde tot een gevulde maag bij kinderen, maar ook een betere band tussen ouders onderling en  met de leerkrachten op school. Daarnaast leidde het tot een positieve ervaring bij kinderen en hadden ze zin in ontbijt. Famke Mölenberg (afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg, Erasmus MC) vertelde daarna enthousiast over het SEEDS project. SEEDS is een Europees project waar jongeren werden betrokken als co-onderzoekers in het ontwerpen en implementeren van interventies op school voor een gezonde leefstijl. Famke deelde enkele reflecties op het project waarbij de overkoepelende conclusie was dat het heel leuk en belangrijk is om de stem van de jongeren mee te nemen maar dat het ook moeilijk is. Ook bij het SEEDS project kwam de duurzaamheid van interventies ter sprake. Wilma Jansen (Gemeente Rotterdam) sloot het onderzoeks-deel af met de resultaten van het Lekker Fit! project. Ondanks dat er geen lange termijn effecten werden gevonden van interventies op de basisschool, was de conclusie dat het belangrijk is om blijven te monitoren op effecten van interventies en ook om door te gaan met interventies op het voortgezet onderwijs om ervoor te zorgen dat de effecten niet verwateren als kinderen de volgende levensfase ingaan.

Hierna bespraken Katerina Polychronakis en Alieke Zijlstra (Gemeente Rotterdam) twee Rotterdamse onderzoeksprojecten over schoollunches. De conclusie van de eerste onderzoeken was dat er animo en bereidheid is voor een gezonde schoollunch bij kinderen, ouders en scholen. Er zijn echter ook nog enkele obstakels te overwinnen. Een voorbeeld was dat kinderen de schoollunch vaak minder lekker vonden dan de eigen lunch en dat het voor scholen lastig kan zijn het in het rooster in te passen of de financiering rond te krijgen. In het Europese Healthy Waves project wordt er o.a. naar die obstakels gekeken waarbij Rotterdam kan leren van landen waar al langer schoollunches worden aangeboden.

Ten slotte sloot Jenna Davies (GGD Zuid-Holland Zuid) af met een presentatie over JOGG waarin ze liet zien hoe de JOGG aanpak kan helpen om gezonde omgevingen kan creëren, waaronder de schoolomgeving. Ook Jenna benadrukte dat leefstijlverandering een kwestie is van een lange adem en gezamenlijke inspanning. Hier werd dan ook druk over gediscussieerd, waar o.a. de leefstijlverandering van basisschool naar middelbare school werd besproken. Een transitie waarin jongeren meer vrijheden krijgen en meer worden blootgesteld aan ongezonde leefomgevingen.

De ochtend eindigde met een lichte lunch waar nog druk werd verder gepraat over dit onderwerp. We kijken terug op een inspirerende ochtend.

Hieronder kunt u de presentaties downloaden en inzien.

Programma:

09.30-10.00	Inloop met koffie, thee en mogelijkheid tot ontmoeten
10.00-12.00	Welkom & introductie door Wilma Jansen, Gemeente Rotterdam
	Onderzoek/wetenschap – Schoolontbijt zorgt voor meer dan alleen een gevuldige maag door Dorien Beeres, MGZ, Erasmus MC – SEEDS door Famke Mölenberg, MGZ, Erasmus MC – Lange termijn effecten van preventieve interventies gereicht op obesitas bij kinderen (LekkerFit!) door Wilma Jansen, Gemeente Rotterdam
	Beleid – Gezonde schoollunch – in Rotterdam en in Europa (Health Wave) door Katerina Polychronakis en Alieke Zijlstra, Gemeente Rotterdam
	Praktijk – JOGG Dordrecht door Jenna Davies, GGD Zuid-Holland Zuid
	Paneldiscussie Met de sprekers en het publiek
12.00-13.00	Snacks en lichte lunch